Tradycje świąt Bożego Narodzenia - najpiękniejsze zwyczaje

Polskie tradycje bożonarodzeniowe kultywowane są od wielu lat. Ubieranie choinki, wręczanie prezentów, 12 potraw wigilijnych, łamanie opłatków i śpiewanie kolęd – to jedne z najbardziej znanych zwyczajów bożonarodzeniowych w naszym kraju.

Polskie tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe są podobne w większości regionów naszego kraju. Chyba nikt nie wyobraża sobie Świąt bez pięknie udekorowanej choinki, jasno oświetlonej choinki, śpiewania kolęd i dzielenia się goframi. Jedną z najbardziej atrakcyjnych tradycji bożonarodzeniowych dla dzieci jest czekanie w Wigilię na pojawienie się pierwszych gwiazd na niebie i otrzymywanie prezentów. Wielu Polaków nie wyobraża sobie Świąt Bożego Narodzenia bez Pasterki. Jednak zwyczaje świąteczne na całym świecie często różnią się od tych w naszym kraju. Informacje o wciąż istniejących zwyczajach bożonarodzeniowych kończą się niemal zupełnie zapomnianym wyliczeniem.

Najpopularniejsze zwyczaje w Polsce:

• Tradycje Bożego Narodzenia w Polsce: ubieranie choinki
• Zwyczaje świąteczne: łamanie się opłatkiem
• Sianko pod obrusem – zwyczaje bożonarodzeniowe w Polsce
• Tradycje świąteczne dla dzieci: dawanie prezentów
• Tradycje świąt Bożego Narodzenia: 12 potraw
• Śpiewanie kolęd – świąteczny zwyczaj
• Dodatkowe nakrycie przy wigilijnym stole
• Pierwsza gwiazdka na niebie
• Prezenty pod choinką

Tradycje Bożego Narodzenia w Polsce: ubieranie choinki

W Europie zwyczaj ozdabiania choinek narodził się po raz pierwszy w Niemczech. Ubieranie choinki to symbol świąt Bożego Narodzenia. W niektórych rodzinach robi się to dopiero w Wigilię, w innych – na kilka tygodni wcześniej. Dekoracja choinki zależy od upodobań domowników – czasem jest kolorowa i ma wiele ozdób, czasem jest po prostu udekorowana w jednym kolorze. Możesz także zrobić własne ozdoby świąteczne, takie jak łańcuszki, papierowe aniołki - to też świąteczna tradycja!

Zwyczaje świąteczne: łamanie się opłatkiem

Dzielenie się opłatkiem to przede wszystkim symbol pojednania i przebaczenia. Ta tradycja sięga pierwszych chrześcijan, którzy dzielili się chlebem. W niektórych polskich rodzinach dzielenie się opłatkiem poprzedza modlitwa i czytanie fragmentu Ewangelii św. Jana. Łukasz. Podczas łamania opłatków bliscy złożyli sobie nawzajem życzenia świąteczne. Następnie zasiedli do kolacji wigilijnej.

Sianko pod obrusem – zwyczaje bożonarodzeniowe w Polsce

Wigilijny stół – nakrywamy go białym obrusem i kładziemy pod nim siano – jest symbolem skromności i ubóstwa, kiedy narodził się Jezus. Według wierzeń gospodarze używają tego samego siana, aby zapewnić pomyślność i powodzenie w nadchodzącym roku.

Tradycje świąteczne dla dzieci: dawanie prezentów

Nieodłącznym elementem jest także wręczanie prezentów. Na tę część wieczoru szczególnie czekają dzieci. Prezenty są umieszczane pod choinką i otwierane dopiero po kolacji wigilijnej. Zgodnie ze zwyczajami rodziny i regionu, w którym mieszkają, dzieciom mówi się, że prezenty przynoszą Święty Mikołaj, Śnieżynka, Aniołek, Dzieciątko, Gwiazdka.

Tradycje świąt Bożego Narodzenia: 12 potraw

Polacy tradycyjnie serwują na wigilijnym stole 12-daniowy posiłek. Zwyczaj ten odnosi się do 12 apostołów, którzy zjedli Ostatnią Wieczerzę z Jezusem. Na szczęście w nadchodzącym roku - warto spróbować wszystkich potraw. 

Tradycyjne potrawy wigilijne to:

• barszcz czerwony z uszkami
• pierogi z kapustą i grzybami
• ryba po grecku
• karp smażony
• kutia
• kapusta z grzybami
• zupa grzybowa
• śledzie
• kompot z suszu
• makowiec
• groch z kapustą
• paszteciki z kapustą i grzybami.

Sałatki jarzynowe, karp w galarecie i coraz częściej pojawiają się na wigilijnym stole, w zależności od tradycji rodzinnych i regionalnych.

Śpiewanie kolęd – świąteczny zwyczaj

Jedną z tradycji w Polsce jest śpiewanie kolęd. Najbardziej znanym z nich jest m.in. „Przybieżeli do Betlejem pasterze”, „Cicha noc”, „Gdy śliczna Panna”. Pieśni te opisują narodziny Jezusa. Kolędowanie z rodziną podczas festiwalu tworzy magiczną atmosferę, a dzieci też to uwielbiają.

Dodatkowe nakrycie przy wigilijnym stole

Na stole był jeden dodatkowy talerz - o jeden więcej niż wszyscy goście. Na razie ma symbolizować otwartość na bezdomnych, więc zaproś ich do wspólnego świętowania. Dawniej dla zmarłego zarezerwowano dodatkowe nakrycie stołu.

Pierwsza gwiazdka na niebie

Szczególnym momentem w Wigilię jest oczekiwanie dzieci na pierwszą gwiazdkę. Kiedy jest na niebie, czas zasiąść do wigilijnej kolacji. Znalezienie pierwszej gwiazdy na niebie to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, która zwiastuje narodziny Jezusa. Zwyczajem jest również otwieranie prezentów w Wigilię. Oczywiście dopiero po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdy

Dawne zwyczaje bożonarodzeniowe

Choć wymienione wyżej zwyczaje przetrwały w tradycji wiele lat, warto wiedzieć, że są również takie, które powoli odchodzą w niepamięć. Dotyczy to między innymi:

• rozstawiania snopków siana w kątach pokoju lub usłanie słomą podłogi (ta sama symbolika co w przypadku sianka pod obrusem),
• dekorowanie pokoju tzw. podłaźniczką, czyli gałązkami choinkowymi, ozdobionymi wstążkami (podłaźniczka została zastąpiona przez choinkę)
• potrząsania drzewkami owocowymi po wieczerzy wigilijnej, by pobudzić ich urodzaj,
• karmienie zwierząt gospodarskich resztkami z wieczerzy wraz z opłatkiem (zgodnie z przekonaniem, że pod postacią zwierząt ukazują się dusze zmarłych),
• dokładnego mycia się przed wigilią, by ochronić ciało przed wrzodami,
• wkładanie pod stół żelaznego przedmiotu (np. siekiery), by każdy mógł oprzeć o niego nogi, co miało zapewnić nogą siłę i wytrzymałość),
• chowanie na czas wigilii wszelkich przyborów do przędzenia (gdyby ktoś je zobaczył, mógłby latem dostać pomieszania zmysłów).

Więcej ciekawostek i inspiracji związanych z dziećmi, chrzcinami bądź komuniami znajdziecie na www.ChrzcinyiKomunie.pl